Yenidoğan Sarılığı
Yeni doğan sarılığı bebeklerde sık görülebilen bir durumdur. Yeni doğan bebeklerin %60, erken doğan bebeklerin ise %80’inde görülür. Ancak korkulduğu gibi her sarılık bir hastalığın olduğu anlamına gelmemektedir.
Bazı durumlarda bebeğinizin ciğerleri vücudunda bulunan bilirubin maddesini dışarı atmaya yetersiz kalır. Bunun sebebi ise bilirubin maddesinin normalde anne karnındaki plasenta sayesinde vücuttan atılımı sağlanmasıdır. Küçük bebeğiniz hemen bu dengeyi kuramayabilmektedir.
Vücuttan atılamayan fazla bilirubin kan ve dokularda birikir. Sarılığın isminin de geldiği sarı ten rengi ve sararmış göz akları da bu sebepten olur. Çoğu zaman bir haftayı geçmeden vücut eski haline dönebilmektedir. Ancak bazı durumlarda fazla bilirubin salgılanır ve beyin hasarına neden olabilir. Bu artışın bazı sebepleri vardır.
Yeni Doğan Sarılığı Nedenleri
• Bebeğinizin karaciğerinin bilirubinin fazlasını işleyecek kapasitede olmaması
• Kalıtsal hastalıklar (crigler najjar, gilbert sendromu gibi)
• Hepatit
• Safra yollarını kapatan hastalıklar
• Annenin şeker hastası olması
• Anne sütüne bağlı sarılık
• Gebelik sürecinde bebeğinizin geçirdiği hastalıklar
• Bazı ilaçların yüksek doz alımı
• Enzim defektleri
• Bilirubinin vücuttan atılmasını engelleyen doğumsal hastalıklar
• Bebeğin doğumdan sonra aşırı kilo vermesi
• Alyuvarların aşırı hızlı bir şekilde ve fazla miktarlarda parçalanması
Yeni Doğan Sarılığının Belirtileri Nelerdir ?
Bebeğinizin sarılık olduğunu anlamak çok kolaydır. Yeni doğan sarılığı geçiren bebeklerde önce yüzde sonra sırasıyla boyun, karın ve bacaklarda sararma görülür. Bunlarla birlikte göz aklarında da sararma meydana gelir. Ancak bebeğiniz esmer tenliyse renk değişimini rahatlıkla göremezsiniz. Bu durumda bebeğinizin burnuna ya da alnına hafifçe bastırın. Parmağınızı çektiğiniz alanda sarılık belirtilerini görmenizi sağlar.
Hangi Durumlarda Doktora Gitmeli ?
• Bebeğinizin doğumunun ilk 24 saatinde sarılık başladıysa
• Bebeğinizdeki sararma hızlı bir şekilde yayılıyorsa
• Sararan bölgelerin koyuluğu artıyorsa
• Bebeğinizin makattan ölçülen ateşi 37.8°c ve üzerinde ateşi varsa
• Bebeğiniz normal uyuma süresinden fazla uyuyorsa
• İştahsızlık başlamışsa
Acilen doktora gitmeniz gerekmektedir.
Yeni Doğan Sarılığı Ne Kadar Sürer Ve Tedavisi Nedir ?
Bu hastalıkta her hastalıkta olduğu gibi erken teşhis önemlidir. Bilirubin seviyesinin fazla artması durumunda (25mg’dan fazla) sağırlık, beyin hasarları, uzun dönem nörolojik bozuklukları ve hatta ölümler sebep olabilmektedir. Bebeğinizi bu hastalıktan korumak için yapacaklarınız oldukça basit aslında. Doğduktan sonraki ilk hafta mutlaka kontrollere gidilmeli ve siz ailesine gerekli eğitimler verilmeli.
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi yeni doğan sarılığı oldukça sık rastlanan bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla kendi kendine geçebilir. Ancak burada önemli olan ise kendiliğinden geçebilecek olanla vücutta ağır etkiler bırakacak olanı ayırt etmek. Burada da iş doktorlara düşmektedir. Vücutta bulunan bilirubin seviyesinin yükselmesi durumunu erken teşhisle önleyememek bebek için kötü sonuçlar doğuracaktır.
Bebeklerde Sarılık Türleri
• Fizyolojik sarılık : Bebeğinizin karaciğerinin yetersiz kalmasından dolayı oluşan ve doğumdan 2-4 gün sonra başlayıp 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçen sarılık türüdür.
• Emzirme sarılığı : Genellikle bebeğin anne sütünü yeteri kadar almaması durumlarında oluşan sarılık türüdür. Bunun sebebi olarak bebeğin emmek istememesini ya da anneden yeteri kadar süt gelmemesini gösterebiliriz. Bu durumun giderilmesi için annenin danışman desteği alması yeterlidir.
• Anne üstünden kaynaklı sarılık : Anne sütünde bulunan bazı maddelerden dolayı bebekte bilirubin miktarında artış meydana gelir. Doğumdan sonra 3-5 gün içinde başlar ve sona ermesi 3-12 haftayı bulur.
• Anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığından dolayı oluşan sarılık : Annenin kan grubu 0 ve bebeğin kan grubu A ya da B ise kan uyuşmazlığı halinde bebeğin sarılık olması durumuna ABO uyuşmazlığı denir. Kan uyuşmazlığı sorununu gideren , halk arasında kan uyuşmazlığı iğnesi olarak bilinen tedavi uygulanır. Anne ve bebeğin kan uyuşmazlığı bulunduğu durumlarda yaşanan sarılık çok daha dikkatle takip edilmelidir.
Bebeğinizde Yeni Doğan Sarılığı Varsa Yapmanız Gerekenler
• Kan grubunuzu öğrenin
• Bebeğinizin rutinlerindeki en ufak değişim bile önem taşıdığın için yeme, uyku ve tuvalet saatlerini kaydettiğiniz bir not defteri edinin
• Bebeğiniz bu süreçte çok hassas olacağından ona dokunmadan önce mutlaka ellerinizi dezenfekte edin
• Bu hassaslığından dolayı odasına birkaç ay ziyaretçi almayın
• Bebeğiniz ışık ve sese aşırı duyarlı olacağından yüksek ses ve parlak ışıktan onu uzak tutun
• Bebeğinizin kilo durumunu sık sık kontrol edin
• İdrarını ne sıklıkla yaptığını kontrol edin
• Ateşini aralıklarla kontrol edin