Kardeş Kıskançlığı
Çocukların yeni kardeş algısını kabullenmeleri bazen oldukça zor bir süreç haline gelebilir. İlginin iki kardeş arasında bölünmesi doğal olarak kıskançlığı doğuracaktır. Bu durumu atlatmayı başarmak için ise iş aileye düşmektedir. Ailenin çocuğuna bu durumu anlatma şekli, çocuğunuzun yaşı ve kişiliği bunu anlamasını sağlayacak faktörlerden bazılarıdır.
Ancak unutmamalısınız ki kardeş kıskançlığı önlenebilir ya da engellenebilir bir olgu değildir. Hatta yeteri kadar olduğunda sağlıklı ve olağandır. Aralarındaki tatlı çekişme zamanla geçecektir. Burada önemli olan çocukların arasındaki iletişimin ve kıskançlığın boyutlarıdır. Birbirlerine zarar verecek halde olmaları yada kıskançlık seviyelerinin fazlalığı ise biz aileler tarafından dengelenebilmektedir.
Çocuğunuza bu evrede nasıl davranmanız, yeni kardeşe nasıl alıştırmanız ve kıskançlığını nasıl kontrol altında tutmanız gerektiğini yazımızda bulabilirsiniz.
Ailenin Yeni Ferdine Alıştırma
• Öncelikle yapmanız gereken ilk şey hayatınızda fazla değişiklik yapmamanızdır. Çocuğunuz kardeşinden evvel nasıl bir hayat sürüyorsa o şekilde devam etmelidir. Hafta sonları çıktığınız gezileri, baş başa geçirdiğiniz zamanları, birlikte yaptığınız aktiviteleri yeni kardeşi geldiği için yapmamaya başlarsanız kendisini istemediğinizi ve kardeşinin sizin için daha önemli olduğunu düşünecektir.
• Elbette yeni bebekle birlikte edindiğiniz bir sürü sorumluluk olacaktır. Bunlar sebebiyle de çocuğunuzla yaptığınız bazı şeyleri kısmak zorunda kalacaksınız. Ancak bunu bebeğiniz doğmadan önce yapmanız en sağlıklısı olacaktır. Örneğin çocuğunuzun odasını değiştirmek zorunda kaldınız. Bunu bebek yeni odasına geçmeden 4-5 ay önce yapmanız, çocuğunuzun bu durumu bebeğin gelişiyle bağdaştırmasını önleyecektir.
• Her ne kadar yapılmaması gereken bir durum olsa da eğer çocuğunuz sizinle birlikte yatıyorsa ve bebeğin gelmesiyle bu durum değişecekse bebek doğmadan bir pedagogdan yardım alın. Çünkü bu şekilde alıştırılmış bir çocuk, yeni gelen bebeğin onun yerini almasıyla psikolojik sorunlar yaşayacaktır. Kendini değersiz hissedecek, sizin onu sevmemeye başladığınızı düşünecektir.
• Çocuğunuzu yeni kardeşine alıştırmada en önemli noktalardan biri de sizin bu durumu nasıl açıkladığınızdır. Eğer çocuğunuz çok küçükse elbette bu durumu yeteri kadar anlamayacaktır ancak anlayabilecek yaşta bir çocuğa sahipseniz yaklaşımınız çok önemlidir.
• Çocuğunuzun yaşı küçükse durumu açıklamanıza gerek yoktur çünkü henüz soyut kavramları algılayacak durumda değildir. Yeni kardeşinin geleceğini ona en doğru şekilde anlatmanın yolu ise hikayedir. İçerik olarak kardeş, aile, sevgi, kardeş sevgisi gibi konulara sahip hikayeler yaratıp anlatmanız doğru olacaktır. Bu sayede çocuğunuz hikayedeki karakterle empati kurabilecek ve kardeşe sahip olmanın güzelliklerini anlayabilecektir.
• Eğer çocuğunuzun yaşı bu durumu anlayabilecek kadar büyükse kardeşi doğduğunda olacakları, yapmanız gerekenleri ve ona düşen görevleri anlatın. Mutlaka kardeşiyle ilgili yapılan seçimlerde onun da fikrini sorun. Eğer kardeşine hediye alıyorsanız mutlaka ona da bir hediye alın. Bu sayede ikinci plana atıldığı kanısına varmayacaktır.
• Bebek doğduktan sonra ise anne ve babanın işi daha da zorlaşacaktır. Anne, doğumun verdiği yorgunlukla baş etmeye çalışırken bir yandan da bebekle ilgilenmek zorundadır. Burada önemli olan çocuğunuzu yalnız bırakmamanızdır. Anne bebekle ilgilenirken baba çocukla ilgilenmeli, birlikte vakit geçirmelidir. Anne de bebeği uyuduktan sonra çocuğunun yanına gidip vakit geçirmeli, sözlü bir şekilde sevgisini belli etmelidir. Eğer anne ve baba müsait olamıyorsa teyze, amca, dayı, anneanne, babaanne gibi aile fertleri çocukla ilgilenmelidir. Bu sayede çocuk yalnız bırakılmadığını ve hala onu düşündüklerini ve ilgilendiklerini görecektir.
• Kardeşini sevmesini ve aralarındaki bağın güçlenmesini sağlamak için onun küçüklük fotoğraflarını göstererek kendisinin de bir zamanlar bebek olduğunu ve birçok şeye ihtiyacı olduğunu, zayıflıklarını ve özelliklerini anlatın. Yeri geldiğinde ondan yardım isteyin. Küçük görevler vererek kardeşiyle ilgilenmesini sağlayın. Yerine getirdiği her görevin ardından onu taktir edin.
• Yapmamanız gereken şeylerin içinde belki de en önemlisi kıskançlık yapmasını sağlayacak şakalardır. Kardeşini daha çok sevdiğinizi, daha akıllı olduğunu belirten şakaları asla yapmayın. Sizin şaka olarak gördüğünüz bu davranışlar çocuğunuz için şüphelerinin gerçek olduğu kanısına varmasını sağlayacaktır.
• Yapılmaması gereken bir diğer hareket ise çocuğunuza olması gerekenden çok daha fazla ilgi göstererek şımartmaktır. Bebeğiniz doğduktan sonra ona daha fazla hediye almak ya da olduğundan çok daha fazla ilgi göstermek onu bu duruma alıştırmaz. Tam tersi daha çok şımarmasını, söz dinlememesini ve hırçınlaşmasını sağlayacaktır. Sizin bu davranışınız suçlu olduğunuzu ve hatanızı telafi etmek için ona hediyeler aldığınız sonucuna vardıracaktır.
• Ancak siz bunun için suçlu değilsiniz. Çocuğunuz bu durumu kabullensin diye şımartmanıza da gerek yok. Doğal bir süreç yaşıyorsunuz ve çocuğunuzun bunu anlaması gerekiyor. Elbette zorluk çıkacağı dönemlerde olacaktır ancak sağlıklı yolu budur.
Psikolojik Destek
Aşağıdaki belirtilerin görülmesi halinde çocuğunuzu mutlaka pedagoga götürmelisiniz.
• Uzun süreli mutsuzluk
• Moral bozukluğu
• Oyun oynarken isteksiz olması
• Altını ıslatması
• Uyku bozuklukları
• Tırnak yemesi
• Hırçınlık
• Vurma
• Depresyon
• Arkadaşlarına zarar verme
• Fobiler
• Her fırsatta kardeşini kötülemesi
• Herhangi bir şey için tutturması
• Takıntılar oluşturması
• Kardeşine zarar vermesi