Bilişsel Gelişim Soyut İşlemsel Dönem
Soyut İşlemsel Dönem ( 11 yaş ve Sonrası )
Piaget, bilişsel gelişimin son dönemi olan bu dönemin 11 yaşından başlayıp ergenlik boyunca devam ettiğini belirtmiştir.
Bu dönemle beraber bilişsel yetenekleri yeni ve daha güçlü olarak gelişim gösterir. Bu dönemin özelliği adından da anlaşılacağı gibi çocuğun artık soyut düşünebilir hale gelmesidir.
Soyut işlemler düzeyine ulaşmış olması bir birey olarak yetişkin dünyası ile tam anlamı ile iletişime geçmeye hazır hale geldiğini gösterir.
Çocuklar soyut kavramları anlayarak etkili bir şekilde kullanabilir. Fikirleri, idealleri ve inançları gelişmeye başlar. Artık soyut kavramlar hakkında düşünebilir ve bu düşünceler hakkında mantık geliştirebilirler. Değerler sistemi gelişir ve örgütlemeye yönelirler.
Soyut işlem döneminde bireyler, varsayımlar kurabilir. Mantıksal sonuçlar çıkarabilir ve ister somut ister soyut olsun karmaşık sorunlara sistemli bir biçimde çözüm üretebilir.
Tümevarım; öğelerin parçalarını birleştirerek bir olguya ulaşmaktır. Somut işlemler döneminde başlayan bu düşünce soyut işlemler döneminde tamamlanır. Örneğin; babası bir insandır, babasının iki eli vardır, o zaman tüm insanların da iki eli vardır. Parçadan bütüne ilişki kurabilirler.
Tümden Gelim; parçanın bütününden genel önermeler çıkarmaktır. Bir önce ki örneğin tersten düşündüğünde, insanların iki eli vardır, babası bir insandır ve babasının da iki eli vardır.
Çocuğun soyut işlemleri kavrayabilmesi ve bu dönemin gelişmesi için, diğer dönemlerini tamamlamış ve bu döneminde de soyut işlemler yapabileceği düşüncelerin olması ve problemlerle karşılaşması gerekmektedir.
Bireyde soyut düşüncenin gelişmesi ile birlikte kişilik ve davranışında, benmerkezcilik, uyuşmazlık, idealizm, uyma ve yaşam planı gibi değişiklikler ortaya çıkar.
Benmerkezcilik; birey ergenlik dönemindedir ve kendi davranışlarına odaklanır. Herkesin kendisini izlediğini düşünür.
Uyuşmazlık; söyledikleri arasında ki tutarsızlıklar göze çarpar. Ergenlik döneminde çoğu bireyde rastlanan bir davranıştır.
İdealizm; kişinin yaşamı için geliştirdiği hayalleri ifade eder.
Uyma; bulunduğu ortama uyum sağlamaya, yaşıtlarına göre davranmaya çalışır.
Yaşam planı; geleceği ve hayatı ile ilgili planlar kurar ve stratejiler geliştirmeye çalışır.
Bilişsel gelişiminin farkına varır ve kontrol etmeye çalışır. Elde etmiş olduğu kazanımlarını artık kullanmaya başlar. Birey artık bir problemin çözümü için çok sayıda çözüm yolunu birleştirmeyi kavrayabilir. Bir soruna farklı çözüm yollarını birleştirerek gidebilir. Daha önce yaşanmış bir olaydan esinlenerek çözüm üretmeye çalışabilir.
Ergenler bu dönemde fiziki görünümlerine son derece dikkat ederler. Çevresinde bulunan insanların sürekli kendisini izlediği hissi taşımaları yüzünden, bu izleyicilere karşı hazırlıksız ve dağınık görünmemek isterler. Kahramanı olduğu bir filmin içerisinde gibi bütün ilginin kendi üzerinde olduğunu düşünürler.
Benim gücüm her şeye yeter anlayışı taşıyan ergenlerin bu düşünce tarzlarına “omnipotent düşünce” denir. Yaşamı bu dönemde bu düşünceyle basite alan ergen kendi düşüncelerinin en doğrusu olduğuna inanır. Etrafındaki düşünceleri önemsemez.
Çocuğunuzun hangi dönemi olursa olsun en güzel, en başarılı ve en doğru şekilde gelişmesini sağlayacak olan siz anne-babalarsınız. Onlara her döneminde her konuda destek olmanız, iyi bir birey yetiştirmenize yardımcı olacaktır.
Piaget’e göre Bilişsel Gelişim Basamakları
Bilişsel Gelişim İşlem Öncesi Dönem
Bilişsel Gelişim Somut İşlemsel Dönem